Yurt Dışında Çalıştırılıyorum Haklarım Nelerdir?

YURT DIŞINDA ÇALIŞTIRILDIM HAKLARIM NELERDİR?

YURT DIŞINDA ÇALIŞAN İŞÇİ AVUKATI

Türk firmalarının yurtdışında çalıştırdığı işçilerle ilgili konular hem iş hukuku hem sosyal güvenlik ve hem de uluslararası özel hukuk açısından önemlidir. 

1. Türk firmalarının yurtdışında ağırlıklı işçi çalıştırdığı işler:

• İnşaat ve altyapı projeleri: Yol, köprü, baraj, enerji santrali, havaalanı, stadyum gibi büyük projelerde Türk firmaları sıkça işçi görevlendirir.

• Sanayi ve montaj işleri: Fabrika kurulumu, makine montajı, rafineri ve tesis inşaatı.

• Petrol, doğalgaz ve enerji sektörü: Boru hattı, rafineri, elektrik santralleri.

• Hizmet sektörü: Turizm, güvenlik, temizlik ve bakım hizmetleri (özellikle Orta Doğu ve Afrika’da).

2. Yurtdışında çalıştırılan işçilerin hakları

İşçilerin hakları, üç farklı kaynağa göre belirlenebilir:

1. Türk İş Kanunu (4857) ve Borçlar Kanunu: İş sözleşmesi Türkiye’de yapıldıysa ve işveren Türk şirketiyse, işçiye asgari olarak Türk hukuku ile tanınan temel haklar (ücret, fazla mesai, yıllık izin, kıdem ve ihbar tazminatı vb.) uygulanır.

2. Çalışılan ülkenin iş kanunu: Yerel otoriteler, işçilerin asgari haklarını kendi mevzuatına göre koruyabilir. Örneğin Suudi Arabistan’da çalışma izinleri, vize kuralları; Almanya’da toplu iş sözleşmeleri gibi.

3. Uluslararası sözleşmeler: “Yurtdışı sürekli görev” statüsündeki işçiler için işçi sağlığı ve güvenliği, sosyal güvenlik anlaşmaları ve ILO sözleşmeleri devreye girebilir.

3. Hak ve alacakların hesabında hangi ülke hukuku uygulanır?

• İş sözleşmesindeki hukuk seçimi geçerlidir. Taraflar iş sözleşmesinde “Türk hukuku geçerlidir” veya “işin yapıldığı ülke hukuku uygulanır” diyebilir.

• Eğer bir seçim yapılmamışsa, Milletlerarası Özel Hukuk Kanunu (MÖHUK) devreye girer:

  • İşçinin mutat çalışma yeri olan ülkenin hukuku uygulanır (MÖHUK iş sözleşmeleri başlıklı m. 27).

  • İşçi Türkiye’den geçici olarak yurtdışına gönderilmişse, işverenin merkezinin bulunduğu ülkenin hukuku (Türkiye) uygulanır, ancak çalışılan ülkenin emredici kuralları saklıdır.

4. Yetkili mahkeme neresi olur?

• İş sözleşmesinde yetki kararlaştırılabilir (örneğin Adana İş Mahkemeleri gibi).

• Kararlaştırılmamışsa, işverenin merkezinin bulunduğu yer mahkemeleri (Türkiye) veya işin yapıldığı ülke mahkemeleri yetkili olabilir (MÖHUK iş sözleşmesi ve iş ilişkisi davaları m. 44).

• Türk iş mahkemeleri, yurtdışında çalışan Türk işçilerin alacak davalarına sıklıkla bakmaktadır.

5. SGK primleri neye göre yatırılır?

• Yurtdışında Türk işveren adına çalışan kişiler, 5510 sayılı Kanun m. 5/g gereğince “yurtdışında çalışan sigortalı” statüsündedir.

• SGK primleri, işçinin Türk mevzuatına göre hesaplanan ücretine göre yatırılır.

• Türkiye’nin sosyal güvenlik anlaşması yaptığı ülkelerde (ör. Almanya, Hollanda) ikili anlaşmalar primin çifte ödenmesini önler.

• Anlaşma yoksa, işveren hem Türkiye’de hem de çalışılan ülkede prim ödemek zorunda kalabilir.

Online hizmet de verdiğimiz Adana'da bulunan avukatlık ve arabuluculuk ofisimizde iş ve sosyal güvenlik hukuku, işçi işveren hakları ve işçilik hakları tazminat hesaplama uzmanı avukatlar olarak işçi işveren arasındaki davalarda detaylı bilgi almak isterseniz size daha somut bir şekilde yardımcı olabiliriz.

Avukat Arabulucu Bilirkişi Ebru Civelek Çetin